کراتوکونوس یا قوز قرنیه (Keratoconus)
قوز قرنیه چیست ؟
کراتوکونوس (قوز قرنیه) بیماری پیش رونده ای است که باعث ضعف عملکرد قرنیه می‌شود؛ این عارضه به طور معمول در سنین نوجوانی شروع می‌شود و تا دهه سوم زندگی پیشرفت میکند. با وجود تحقیقات زیاد هنوز علت دقیق قوز قرنیه مشخص نشده اما محققان به این نکته دست یافته اند که چشم های جوانان، مستعد تجمع رادیکال های آزاد اکسیژن است؛ در شرایط عادی این رادیکال ها توسط آنزیمی به‌نام «سوپر اکسید دسموتاز» تجزیه شده و صدمه ای به چشم نمیرسانند؛ بدن بعضی افراد اما قادر به تولید این آنزیم نیست، در نتیجه تجمع رادیکال های آزاد باعث صدمه به بافت قرنیه شده و استحکام آن را کاهش میدهد.
بر اثر این بیماری، قرنیه که به طور طبیعی شکلی کروی دارد نازک شده، حالت نامنظم به خود میگیرد و به تدریج مخروطی شکل می‌شود. این مسئله بر روی انکسار نور هنگام ورود به چشم تأثیر گذاشته و سبب کاهش وضوح بینایی خواهد شد.
قوز قرنیه (کراتوکونوس) ممکن است در یک یا هر دو چشم رخ دهد ولی در۹۰ درصد موارد هر دو چشم را درگیر میکند.
نشانه های کراتوکونوس
قوز قرنیه در مراحل نخست باعث ایجاد آستیگماتیسم خواهد شد (البته باید توجه داشت که تمام موارد بروز آستیگماتیسم به علت قوز قرنیه نیست)؛ قوز قرنیه گاهی نیز همزمان با نزدیک بینی و آستیگماتیسم همراه است. همچنین ممکن است بیمار دچار دوبینی، هاله بینی و حساسیت به نور شود.
در موارد خفیف و یا در مراحل اولیه کراتوکونوس، استفاده از عینک های طبی میتواند باعث اصلاح آستیگماتیسم شود (در این حالت نیز به طور معمول شماره عینک بیماران در هر بار مراجعه به چشم پزشک تغییر میکند) اما تا کنون محققان موفق نشده اند به راهی برای بهبود قوز قرنیه دست یابند. به عبارت دیگر تمام درمان های امروزی مانند استفاده از عینک، لنز تماسی و حلقه های داخل قرنیه فقط برای اصلاحِ بخشی از دید بیمار به کار گرفته میشوند.
علت بروز کراتوکونوس (قوز قرنیه)
همانطور که در ابتدای متن مطرح شد، علت قوز قرنیه مشخص نیست اما این بیماری ممکن است ژنتیکی باشد زیرا در یک خانواده بیماران متعددی با مشکل کراتوکونوس دیده میشوند.
قوز قرنیه و جراحی رفع عیوب انکساری
با توجه به اینکه یکی از شرایط لازم برای جراحیهای رفع عیوب انکساری (حذف عینک)، ضخامت مناسب قرنیه است، انجام هیچکدام از عمل‌های PRK، فمتولیزیک و فمتواسمایل برای بیماران مبتلا به قوز قرنیه (به دلیل نازکی پیشرونده قرنیه) امکانپذیر نیست.
روش‌های درمان کراتوکونوس
در انواع خفیف بیماری، عینک یا لنز نرم (Soft Contact Lenses) ممکن است کمک کننده باشد ولی با پیشرفت بیماری و نازک‌تر شدن و تغییر شکل بیشتر قرنیه، این درمان چندان کارساز نخواهند بود.
درمان بعدی استفاده از لنزهای سخت دارای قابلیت نفوذ گاز(Rigid Gas Permeable Contact Lenses) است.
رینگ های داخل قرنیه
برای بیمارانی که قادر به تحمل لنز سخت نیستند و انجام پیوند قرنیه هم برای آنها توصیه نمیشود از روش های جدیدتری با عنوان کاشت رینگ داخل قرنیه استفاده می‌شود.
کراس لینکینگ
یکی از تحولات مهم در درمان کراتوکونوس، انجام Cross Linking است که در حال حاضر تنها درمان شناخته شدهای است که میتواند روند پیشرفت قوز قرنیه را تا حد زیادی متوقف کند.
پیوند قرنیه
در موارد پیشرفته قوز قرنیه که هیچ یک از روش های درمانی فوق نتواند به بهبود دید فرد کمک کند، انجام پیوند قرنیه ضرورت می یابد.
ذکر این نکته نیز ضرورت دارد که انتخاب هر یک از روش های درمانی در هر یک از مراحل بیماری و ترکیب مناسب دو یا چند روش، تنها بر عهده چشم پزشک معالج است.
سوالات متداول
- آیا فرد دارای قوز قرنیه می تواند عمل حذف عینک را انجام دهد؟
در پاسخ این عزیزان ابتدا باید بگویم قوز قرنیه (کراتوکونوس) یک بیماری چشمی پیش رونده است که بطور معمول در سنین نوجوانی و اوایل جوانی آغاز می شود و تا حدود ۴۰-۳۵ سالگی به آهستگی پیشرفت می کند. بر اثر این بیماری، قرنیه که در شرایط طبیعی به شکل بخشی از یک کره است به تدریج رو به جلو برآمده شده، حالت مخروطی به خود می گیرد؛ بر اثر این تغییر، قرنیه نازک می شود و در عین حال شکل نامنظمی پیدا می کند.
با توجه به اینکه در تمام عمل های جراحی حذف عینک (پی آر کی، فمتولیزیک و فمتواسمایل) یکی از شرایط لازم، ضخامت مناسب قرنیه است و در بیماری قوز قرنیه، شاهد تغییر شکل و به ویژه نازک شدن قرنیه هستیم، بطور معمول بیمار دارای قوز قرنیه نمی تواند عمل حذف عینک را انجام دهد.
البته گاهی در شرایط خاص، پس از انجام معاینات و بررسی های لازم توسط جراح چشم پزشک، ممکن است بعضی افراد دارای قوز قرنیه بتوانند این عمل را انجام دهند؛ هرچند که این موارد بسیار اندک هستند.
بیمارستان فوق تخصصی چشم پزشکی نور با در اختیار داشتن پیشرفته ترین امکانات تشخیصی و دسترسی به بهترین تکنیک های درمانی کراتوکونوس توسط چشم پزشکان حاذق فوق تخصص قرنیه، امکان انجام مشاوره، تشخیص و درمان های مناسب برای مراحل مختلف این عارضه را برای بیماران فراهم کرده است.
بخش لنز بیمارستان نیز با دسترسی به طیف وسیعی از لنزهای اختصاصی کراتوکونوس، آماده ارائه خدمات به بیماران گرامی است.
