لیزر شبکیه (رتین)

درمان فوتودینامیک سرپایی است که در آن از یک داروی ویژه که با نور فعال می شود استفاده می شود. معمولا شکل غیر فعال دارو به سیاهرگ بازویی تزریق می شود و از آنجا حرکت می کند و در رگ های خونی غیر طبیعی در مرکز ماکولا انباشته می شود. یک نور لیزری با شدت کم به شبکیه تابانده می شود که دارو را فقط در ناحیه های آسیب دیده فعال می کند و باعث می شود که رگ های خونی غیر طبیعی زیر شبکیه آسیب ببینند و رگ های خونی طبیعی دست نخورده باقی بمانند. مزیت PDT این است که نشت عروق غیر طبیعی مرتبط با AMD  را بدون آسیب به شبکیه کاهش می دهد.

لیزر شبکیه (رتین) یک مولد انرژی نورانی با شدت زیاد و متمرکز است که می تواند دقیقاً شبکیه را هدف قرار دهد و تأثیری بر سایر بافت های در مسیر شبکیه یا اطراف آن نداشته باشد. این لیزر که یک درمان پیشرفته غیرتهاجمی محسوب می شود در بسیاری از افراد می تواند دید باقی مانده را حفظ کرده و سبب پیشگیری از نابینایی شود.

آشنایی با لیزر PDT شبکیه

شبکیه به دلایل مختلف ممکن است بیمار شود؛ در این صورت مراجعه به موقع به چشم پزشک و انجام معاینه های اولیه برای درمان بیماری ضروری است و می تواند از مشکلات بعدی پیشگیری کند. نکته مهم دیگر این که بیماری های شبکیه معمولاً در صورت درمان به موقع قابل کنترل هستند.

ماكولا كه قسمت مركزی دید در شبكیه است نیز با بیماری های مختلفی از قبیل CSR (كه باعث جمع شدن مایع در مركز دید می شود) و AMD (كه ایجاد ضایعات وابسته به سن است) درگیر می شود. استفاده از لیزر PDT روشی برای درمان این نوع بیماری‌های شبکیه است.

روش درمان با لیزر شبکیه

قبل از انجام لیزر شبکیه PDT دارویی حساس به نور، داخل رگ دست تزریق می شود. هنگامی که دارو در ضایعات (عروق غیر نرمال) چشم جمع شد، قطره بی حسی داخل چشم ریخته شده و لنز مخصوصی برای انجام لیزر پی دی تی روی چشم قرار می گیرد.

با تابش لیز داروی جمع شده در مناطق درگیر با عارضه كه بر اساس نتایج تصویربرداری ها مشخص شده اند، فعال می شود. این اقدام باعث بسته شدن عروق مشكل دار و درمان بیماری شبکیه شده و از پیشرفت بیماری جلوگیری می كند.

لیزر شبکیه برای درمان چه بیماری هایی است؟

لیزر شبکیه یکی از روش‌های مؤثر درمانی است که با تابش پرتوهای دقیق لیزر به بخش‌های آسیب‌دیده شبکیه، به پیشگیری از آسیب‌های بیشتر و حفظ دید کمک می‌کند. این تکنیک در کنترل و درمان بیماری‌های متنوع شبکیه کاربرد فراوان دارد.

بیماری‌های قابل درمان با لیزر شبکیه:

• رتینوپاتی دیابتی: این بیماری ناشی از دیابت باعث آسیب به رگ‌های خونی شبکیه و کاهش کیفیت دید می‌شود. لیزر درمانی با هدف قرار دادن نواحی آسیب‌دیده، روند پیشرفت بیماری را کند کرده و از تخریب بیشتر جلوگیری می‌کند.
• انسداد ورید شبکیه: وقتی یکی از رگ‌های خونی شبکیه مسدود شود، باعث تورم و نشت مایعات و خون در چشم شده که می‌تواند دید مرکزی و محیطی را تحت تاثیر قرار دهد. لیزر به کاهش این تورم و جلوگیری از عوارض بعدی کمک می‌کند.
• پارگی شبکیه: شکاف‌ها یا سوراخ‌هایی که در شبکیه ایجاد می‌شوند، ممکن است بر اثر ضربه، سن بالا یا نزدیک‌بینی شدید به وجود آیند. درمان لیزری این پارگی‌ها باعث تثبیت و پیشگیری از جداشدگی شبکیه می‌شود.
• دژنراسیون ماکولای وابسته به سن (AMD): نوع مرطوب این بیماری که همراه با نشت خون و مایع است، با لیزر قابل کنترل بوده و از آسیب دیدن بیشتر ماکولا جلوگیری می‌کند.
• تومورهای چشمی: برخی انواع تومورهای داخل چشم نیز با استفاده از لیزر قابل درمان هستند.
• رگ‌های غیرطبیعی شبکیه: لیزر توانایی مهار رشد و نشت رگ‌های خونی غیرطبیعی را دارد که می‌تواند به حفظ سلامت شبکیه کمک کند.

انواع لیزر شبکیه و کاربردهای آن

لیزرهای شبکیه در دو نوع اصلی وجود دارند که هر کدام برای درمان بیماری‌های مشخصی از شبکیه به کار می‌روند. دکتر منصور همایونی:

• لیزر پان‌فوتوکوآگولاسیون (PRP): این روش لیزر درمانی به طور گسترده روی سطح شبکیه انجام می‌شود و عمدتاً برای کنترل رتینوپاتی دیابتی و دیگر شرایطی که باعث رشد غیرمعمول رگ‌های خونی در شبکیه می‌شوند، کاربرد دارد. هدف این لیزر، از بین بردن عروق غیرطبیعی و پیشگیری از خونریزی و آسیب بیشتر به بافت شبکیه است.
• لیزر فکال (Focused Laser): این نوع لیزر با هدف درمان اِدِم ماکولا یا ورم ناحیه مرکزی شبکیه که اغلب در بیماران مبتلا به رتینوپاتی دیابتی دیده می‌شود، استفاده می‌گردد. در این روش، پرتوهای لیزر به صورت متمرکز روی نقاط آسیب‌دیده تابانده شده و به کاهش تورم و بهبود عملکرد بینایی کمک می‌کند.

عوارض شایع لیزر PDT

عوارض شایع لیزر PDT عبارتند از:

• تاری دید
• درد كمر هنگام تزریق دارو كه گذرا است
• حساسیت به نور خورشید
• از دست دادن موقت دید كه گذرا است

این عوارض بسته به سن بیمار و نوع بیماری زمینه ای ممكن است متفاوت باشد؛ میزان موفقیت درمان با لیززPDT نیز بسته به نوع بیماری شبکیه متفاوت است و در بسیاری از موارد باعث ثابت نگه داشته شدن دید و در بعضی مواقع سبب بهبود دید می شود.

مراقبت های درمانی بعد از لیزر PDT

لیزر PDT باعث حساسیت به نور می شود، به همین علت مراقبت از پوست و چشم در برابر نور خورشید طی ۵ روز اول پس از انجام لیزر ضروری است. پوشیدن لباس های آستین بلند، كلاه و استفاده از عینک آفتابی در محافظت از پوست و چشم در برابر آفتاب مؤثر خواهد بود. لازم به ذكر است كه در این مورد استفاده از كرم های ضد آفتاب برای جلوگیری از اثر نور خورشید مؤثر نیست.

توجه: لیزرPDT  در همه موارد نمی تواند از پیشرفت بیماری شبکیه جلوگیری کند و احتمال فعال شدن مجدد عروق غیر نرمال وجود دارد؛ به همین دلیل گاهی ممكن است درمان مكرر ضروری باشد.

آمادگی قبل از درمان لیزر PDT

برای انجام از لیزر شبکیه هیچ آمادگی خاصی نیاز نیست و بیمار می‌تواند به طور عادی غذا بخورد و از داروهای خود استفاده کند.

محدودیت‌ها و عوارض لیزر PDT

• بعد از لیزر شبکیه بیمار هیچ محدودیتی ندارد و تقریباً می تواند برنامه های روزانه خود را داشته باشد.
• بسیاری از بیماران بعد از لیزر شبکیه هیچ تغییری در بینایی شان احساس نمی کنند، اگرچه بعضی از افراد تا چند ماه از تاری دید و در بعضی موارد کاهش دید در شب یا کاهش دید نزدیک شکایت دارند.
• بسته به وضعیتی که بیمار به خاطر آن درمان شده، ممکن است به دنبال لیزر درمانی، در میدان بینایی نقطه کور تشکیل شود و یا کاهش دید محیطی در شب اتفاق بیفتد.
• چون در فرآیند این درمان، مردمک چشم گشاد می شود لازم است بعد از اتمام لیزر شبکیه بیمار توسط یک همراه تحت مراقبت قرار بگیرد.

PDT تا چه حد موفق است؟

درمان فوتودینامیک می تواند دید را حفظ کند و در برخی موارد آن را بهبود دهد. معمولا تکرار درمان برای کسب نتایج بهینه لازم است. می توان درمان فوتودینامیک را برای درمان برخی بیماران مبتلا به شکل خیس AMD  به کار گرفت چون این روش عوارض جانبی بینایی کمتری از درمان های دیگر دارد.

چه درمان های لیزری دیگری در دسترس هستند؟

اگر عروق خونی جدید غیر طبیعی در مرکز ماکولا نباشند می توان آنها را با جراحی لیزر حرراتی با استفاده از شعاع متمرکز از نور با شدت بالا با هدف بستن رگ های خون غیر طبیعی  درمان کرد. در نقطه تماس لیزر یک لکه کور دایمی کوچک باقی می ماند.

در PDT چه احتیاط هایی را باید رعایت کرد؟

بیمارانی که با PDT درمان می شوند موقتا نسبت به نور تند حساس می شوند (حساسیت نوری). باید از مواجهه مستقیم پوست و چشم با نور مستقیم خورشید یا نورهای داخلی تند به مدت پنج روز خودداری کرد. بیمارانی که در پنج روز اول بعد از درمان در نور روز از خانه خارج می شوند باید از همه بخش های پوست شان و چشم شان حفاظت کنند.

برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت معاینه می توانید با تلفن 82400 - 021 تماس بگیرید.