جراحی کاتاراکت (آب مروارید)

جراحی آب مروارید، ساده یا پیچیده؟

چشم پزشک‎ها مانند دیگر پزشکان همواره تلاش می‎کنند با انتخاب بهترین شیوه، نتیجه و درمانی عالی را به بیماران‎شان هدیه دهند.

خوشبختانه با پیشرفت علم، امروزه عمل‎های جراحی چشم با تکنیک‎های نوین انجام می‎شود؛ تکنیک‎هایی که جراحی را نسبت به گذشته پیچیده‎تر کرده ولی آسایش و آرامش بیشتر بیمار، پیش، حین و پس از عمل را به ارمغان آورده‎اند. جراحی آب مروارید هم از این قاعده مستثنی نیست. امروزه برای انجام این جراحی، بیمار بیهوش نمی‎شود؛ در بیمارستان بستری نخواهد شد؛ بخیه‎ای در چشمانش زده نمی‌شود؛ چند روز پس از عمل به زندگی عادی باز می‎گردد؛ کیفیت دید فرد پس از عمل بسیار بیشتر از سال‎های پیش است و...

این دستاوردها به‎دلیل همان تکنیک پیچیده امروزی عمل جراحی آب مروارید به دست می‏آید؛ تکنیک پیچیده‎ای که اجرایش، تبحر، دقت بسیار بالا و تجربه جراح را طلب می‎کند.

نحوه انجام عمل جراحی آب مروارید

پس از ورود بیمار به بخش جراحی کاتاراکت، چشم وی توسط قطره‎‌های مخصوص بی‎‌حس خواهد شد؛ در این مرحله ممکن است از داروهای آرام‎‌بخش نیز استفاده شود. پوست اطراف چشم هم به دقت تمیز شده و یک پوشش استریل روی سر و صورت قرار می‌‎گیرد.

در حین عمل آب مروارید ممکن است بیمار نور و حرکت را ببیند اما قادر به دیدن و درک مراحل جراحی نیست. جراح در نخستین اقدام با استفاده از میکروسکوپ جراحی، برش کوچکی در سطح چشم ایجاد می‎کند. در اغلب عمل‎های آب مروارید از یک وسیله ظریف به نام ماشین فیکو برای برداشتن عدسی کدر شده استفاده می‌شود و معمولاً غشای خلفی عدسی چشم (به نام کپسول خلفی) در محل باقی می‎ماند؛ سپس یک عدسی داخل چشمی از جنس سیلیکون، آکریلیک و یا پلاستیک جایگزین عدسی کدر شده می‎شود. بعد از اتمام عمل آب مروارید پزشک یک پوشش محافظ روی چشم بیمار قرار می‎‌دهد و بعد از یک استراحت کوتاه مدت در بخش، بیمار می‎‌تواند به منزل برود.

در عمل کاتاراکت دو طرفه، با نظر چشم پزشک بین عمل دو چشم یک تا سه هفته فاصله در نظر گرفته می‎شود.

زمان مناسب برای عمل آب مروارید

جراحی آب مروارید باید زمانی انجام شود که کاتاراکت باعث کاهش دید و اختلال در انجام فعالیت‎های روزانه شده باشد. این باور عمومی که آب مروارید باید «برسد» تا فرد تحت عمل جراحی قرار گیرد و یا باور دیگری که می‎‌گوید «کاتاراکت به محض تشخیص باید جراحی شود» هیچ‎کدام صحیح نیست. لزوم انجام جراحی آب مروارید تنها توسط چشم پزشک و بر اساس شرایط بیمار تشخیص داده می‎شود.

در واقع بیمار دارای آب مروارید (کاتاراکت) باید به پزشک بگوید آیا از عهده کارهای روزانه خود به خوبی بر می‎‌آید یا نه؟ آیا هنوز می‎‌تواند با احساس امنیت رانندگی کند؟ یا به ‎راحتی قادر به مطالعه و تماشای تلویزیون است؟ آیا دید او اجازه می‎‌دهد فعالیت‌‌هایی مانند آشپزی، خرید، باغبانی و یا مصرف داروهای خود را بدون مشکل انجام دهد؟ در مجموع با معاینه دقیق و بررسی مواردی که ذکر شد چشم پزشک زمان مناسب عمل آب مروارید را تعیین می‎‌کند.

آمادگی‌های قبل از جراحی آب مروارید

• قبل از جراحی آب مروارید، تعیین قدرت عدسی داخل چشمی ضروری است؛ این کار با معاینه دقیق و بررسی کامل چشم‎‌ها انجام می‎گیرد.
• قبل از عمل آب مروارید بیمار باید در مورد نحوه استفاده از داروهایی که در حال مصرف آن‌ها است با چشم ‌پزشک مشورت کند.
• از قطره‎های آنتی‎بیوتیک چشمی یک تا دو روز قبل از جراحی (در صورت تجویز چشم پزشک) استفاده شود.
• شب قبل از عمل پلک‎ها و مژه‎ها با شامپو بچه شستشو داده شود.
• ۴۸ ساعت قبل از عمل از آرایش چشم‎ها و استفاده از هرگونه کرم صورت خودداری شود.
• 12 ساعت قبل از جراحی آب مروارید حتی با روش فمتوکاتاراکت (درمان آب مروارید با لیزر) از آشامیدن و خوردن هرگونه مواد غذایی پرهیز شود.
• حضور فردی از بستگان یا دوستان بیمار در روز عمل ضروری است.

مراقبت‎های بعد از جراحی آب مروارید

پس از عمل آب مروارید (کاتاراکت) باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

• از قطره‎‌های چشمی بر اساس دستور پزشک استفاده شود.
• از وارد کردن فشار به چشم‎ها یا مالیدن آن‎ها جداً خودداری شود.
• بعد از عمل نباید به سمت چشم عمل شده خوابید و مدت زمان رعایت این نکته باید در روز معاینه از پزشک پرسیده شود.
• از روز دوم بیمار می‎تواند حمام کند و وضو بگیرید (باید از شامپو بچه برای شستشوی چشم استفاده شود.)
• تا یک هفته از خم کردن سر اجتناب شود.
• در هفته‎ های اول پس از عمل، بیمار نباید اجسام بیش از ۱۰ کیلوگرم را بلند کند.
• تا زمانی که چشم پزشک اجازه نداده، بیمار باید از انجام فعالیت‎هایی که فشار چشم را افزایش می‎دهد، خودداری کند (در مورد این فعالیت‎ها با پزشک‎تان مشورت کنید).
• بیمار باید بعد از عمل آب مروارید برای تعیین زمان شروع رانندگی با پزشک مشورت کند.
• بیمار بر اساس دستور پزشک باید تا زمان مناسب از عینک یا پوشش‎‌های چشمی استفاده کند.
• معاینه ‎های بعد از عمل در روزهای اول و سوم، هفته سوم یا چهارم، ماه ششم و سپس سالی یک بار توصیه می‎شود؛ البته با توجه به شرایط چشم بیمار ممکن است چشم پزشک برنامه معاینه دیگری را توصیه کند.
• در صورتی که پزشک بیش از یک نوع قطره را همزمان تجویز کرده است، استفاده از آن ها باید با فاصله زمانی 5 دقیقه انجام شود.
• استفاده از داروهای تجویز شده در هنگام شب (زمان خواب) ضرورت ندارد.
• معمولاً در چند هفته اول بعد از عمل، شماره چشم در حال تغییر است، بنابراین بهتر است پس از چند هفته برای تعیین نمره عینک (به خصوص عینک مطالعه) مراجعه شود.
• درصدی از بیماران به‎ ویژه کسانی که قبل از عمل دچار آستیگماتیسم هستند بعد از عمل به عینک دور هم نیاز دارند.

علائم شایع بعد از جراحی

پدیدار شدن هر یک از علائم زیر بعد از عمل جراحی طبیعی است:

• تاری و تموج دید
• حساسیت به نور شدید
• اشک ریزش، خارش و قرمزی چشم‎ها
• احساس جسم خارجی در چشم
• هاله اطراف نور در شب 
• حالت مگس پران

هزینه عمل آب مروارید

شاید این پرسش برای بعضی از همراهان پیش بیاید که هزینه عمل آب مروارید در بیمارستان نور چقدر است؟

در این مورد به اطلاع‌تان می‎رسانیم جراحی آب مروارید در بیمارستان نور با هر دو روش «فمتوکاتاراکت» و «فیکو» انجام می‌گیرد و هزینه عمل‌ها بر اساس تعرفه مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعیین می‌شود.

بیماران تحت پوشش بیمه‌های پایه و تکمیلی نیز می‌توانند از تسهیلات سازمان بیمه‌گر خود استفاده کنند.