انواع آسیب چشمی یا ترومای چشمی و روش درمان آن ها
تشخیص و درمان انواع آسیب های چشمی
آسیب چشمی ممکن است ناشی از آسیب‌های ورزشی، حوادثی مانند تصادف رانندگی و وارد شدن جسم خارجی به چشم باشد. این آسیب می‌تواند باعث ایجاد علائمی مانند درد، تورم یا قرمزی چشم شود و بینایی فرد را با مشکل مواجه کند. در ادامه شما را با انواع آسیب های چشمی آشنا می کنیم و به روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از آنها می پردازیم.
آسیب یا ترومای چشمی چیست؟
آسیب یا ترومای چشمی شامل کبودی، پارگی و خراش چشمها است و در صورت بروز هر یک از این موارد لازم است بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. برخی از آسیب های چشمی با استراحت و درمان های خانگی بهبود می یابند ولی برخی دیگر ممکن است عوارض شدیدی داشته باشند و حتی باعث از دست دادن بینایی شوند.
ترومای چشمی کدام نواحی را درگیر می کند؟
آسیب یا ترومای چشمی احتمال دارد هر بخش چشم مانند پلک، قرنیه، عدسی، شبکیه، عصب بینایی و حتی تمام کره چشم را درگیر کند. از این رو مراجعه به چشم پزشک برای تشخیص و درمان این نوع آسیب ها ضروری است.
انواع ترومای چشمی
انواع آسیب چشمی عبارتند از:
ضربه به چشم
ضربه به چشم ممکن است به کره چشم، عضلات، رباط ها، پلک یا کاسه چشم آسیب برساند. علائم ضربه چشمی عبارتند از:
- تغییر در بینایی
- ناتوانی در حرکت دادن چشم در جهات مختلف
- احساس درد هنگام حرکت دادن چشم
- وجود خون در بخش سفید یا رنگی چشم
- تغییر در اندازه یا شکل مردمک
- احساس درد شدید در کره چشم
- احساس وجود جسمی خارجی در چشم
- حساسیت به نور
- دوبینی یا تاری دید
- بی حسی در اطراف چشم
- حرکت غیرطبیعی پلک
پزشک برای تشخیص نوع آسیب، سؤالاتی در باره علائم شما می پرسد و چشم‌های شما را بطور کامل معاینه و بررسی می کند؛ همچنین ممکن است به دنبال علائمی مانند تورم، قرمزی، کبودی، خونریزی یا حساسیت در چشم بگردد و اندازه مردمک و حرکت چشمها را نیز بررسی کند.
خونریزی چشم
علائم خونریزی چشم عبارتند از:
- وجود خون درون چشم
- درد چشم
- تاری دید
- حساسیت به نور
پزشک خونریزی چشم را با معاینه چشم ها تشخیص می دهد و ممکن است آزمایشهایی مانند تونومتری، سونوگرافی و نوار عصب و عضله را نیز تجویز کند.
خراش روی قرنیه
علائم خراش روی قرنیه عبارتند از:
- درد چشم
- احساس جسم خارجی در چشم
- چشم های اشک آلود
- تاری دید
- قرمزی چشم
- حساسیت به نور
- تورم چشم ها یا پلک ها
اگر برای تشخیص این آسیب به چشم پزشک مراجعه کنید او ابتدا سؤالاتی درباره سوابق پزشکی و زمان ظاهر شدن علائم خواهد پرسید؛ همچنین از اسلیت لامپ برای معاینه چشم ها استفاده خواهد کرد و در صورت لزوم پلک شما را هم بررسی می کند.
سوختگی چشم
علائم سوختگی چشم به ماده‌ای که باعث سوختگی چشم شده بستگی دارد؛ ولی در بیشتر موارد، سوختگی چشم با علائم زیر همراه است:
- احساس سوزش
- قرمزی
- درد
- تورم پلک ها
- تاری دید
- اشک ریزش
چشم پزشک ابتدا محل سوختگی چشم و میزان آسیب را بررسی می کند. سپس ممکن است از ارزیابی فلورسین برای تشخیص این آسیب استفاده کند. در این روش، پزشک از رنگ خاصی برای رنگ کردن بافت های آسیب دیده یا مرده چشم و مشاهده آنها زیر نور فرابنفش استفاده می کند.
وجود جسم خارجی در چشم
علائم وجود جسم خارجی در چشم عبارتند از:
- درد در چشم
- چشم اشک آلود و قرمز
- تاری چشم یا از دست دادن بینایی
- حساسیت به نور
- خونریزی در بخش سفید چشم
چشم پزشک پس از بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی چشم، می‌تواند این آسیب را تشخیص دهد. همچنین پزشک ممکن است از ارزیابی فلورسین برای تأیید تشخیص خود استفاده کند.
قرمزی چشم
هنگامی که رگ های خونی زیر سطح چشم بزرگتر یا ملتهب شوند، ممکن است دچار قرمزی چشم شوید و علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- درد چشم
- خارش چشم
- ترشح مایعاتی از چشم
- تورم چشم
- تغییر در بینایی مانند تاری دید
اگر برای تشخیص علت قرمزی چشم به چشم پزشک مراجعه کنید، پزشک پس از بررسی سوابق پزشکی به دنبال این علائم در چشم شما خواهد گشت و ممکن است این سؤالات را از شما بپرسد:
- آیا به نور حساس شده اید یا هاله های رنگی می بینید؟
- آیا از لنزهای تماسی استفاده می کنید؟
پارگی یا خراشیدگی پلک
علائم پارگی یا خراشیدگی پلک عبارتند از:
- خونریزی یا ترشح مایعاتی از چشم یا پلک
- قرمزی پلک و اطراف آن که ممکن است همراه با تورم چشم باشد
- درد یا سوزش در چشم، پلک یا اطراف چشم
- بی حسی در پلک یا چشم
- تاری دید یا دوبینی
چشم پزشک ابتدا چشم شما را معاینه می کند و اگر مشکوک شود که جسمی خارجی در چشم وجود دارد، آزمایش سی تی اسکن یا ام آ آی را تجویز خواهد کرد.
ترومای بلانت
ترومای بلانت که با نام ترومای غیرنافذ نیز شناخته می‌شود، ناشی از ضربه شدید به چشم با اشیایی مانند توپ است. ازآنجا‌که این نوع ضربه ممکن است به پلک چشم، کره چشم یا استخوان های پشت کاسه چشم آسیب برساند، علائم آن به محل آسیب دیده بستگی دارند. علائم ترومای بلانت عبارتند از:
- علائم آسیب دیدگی پلک چشم و اطراف آن: کبودی یا تورم چشم، پارگی پلک یا پوست اطراف چشم و قرمزی در بخش سفید چشم
- علائم آسیب دیدگی کره چشم: درد، تاری دید، دوبینی و نابینایی
- علائم آسیب دیدگی استخوان های پشت کاسه چشم: درد، مشکل در نگاه کردن به بالا و بی حسی گونه ها
اگر برای تشخیص این آسیب به چشم پزشک مراجعه کنید او ابتدا چشم شما را معاینه می کند و به دنبال علائم ذکرشده می گردد. اگر تورم چشم شدید باشد، پزشک احتمالا نتواند چشم شما را به درستی معاینه کند. در این صورت، ممکن است آزمایش های تصویربرداری (مانند سی تی اسکن) را تجویز کند.
کموزیس
کموزیس به تجمع مایعات در غشای چشم ها و پلک ها گفته می شود. علائم کموزیس عبارتند از:
- چشم های اشک آلود
- آبریزش شدید چشم
- خارش
- تاری دید یا دوبینی
- ممکن است (به علت تورم) فرد نتواند چشم های خود را به صورت کامل ببندد
اگر علائم دیگری مانند درد چشم، تغییر در تنفس، تشدید ضربان قلب و تورم لب ها و زبان را تجربه می کنید، بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. در بیشتر اوقات، چشم پزشک می‌تواند کموزیس را با معاینه چشم آسیب دیده تشخیص دهد و بهترین درمان را تجویز کند.
آسیب های چشمی چه عوارضی در پی دارند؟
عوارض آسیب های چشمی به نوع، محل و عمق آنها بستگی دارد. برخی از عوارض آسیب به چشم ناشی از تروما عبارتند از:
- پارگی ملتحمه
- پارگی قرنیه
- التهاب قرنیه
- زخم قرنیه
- هایفما (خونریزی داخلی چشم)
- هیپوپیون (تجمع گلبول‌های سفید در چشم)
- میدریازیس تروماتیک (گشادشدن مردک ها)
- فلج عنبیه
- گلوکوم زاویه بسته
- عدسی در رفته
- پارگی کپسول خلفی
- آب مروارید
- پارگی شبکیه
- جداشدگی شبکیه
- پارگی مشیمیه
- جداشدگی مشیمیه
- نوروپاتی اپتیک تروماتیک (آسیب دیدن اعصاب بینایی)
- جداشدگی عصب بینایی
- اندوفتالمیت (عفونت کره چشم)
- از دست دادن بینایی
روش های درمان ترومای چشمی
اگر شما یا یکی از نزدیکان تان دچار ترومای نافذ یا غیرنافذ چشم شد، بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک با توجه به شدت آسیب، احتمالا یکی از روش‌های درمانی زیر را تجویز می کند:
- بسته های یخ: بسته های یخ می توانند تورم و درد چشم را کاهش دهند
- شست و شوی چشم: در این روش، پزشک مواد شیمیایی یا دیگر محرک های درون چشم را شست و شو می دهد
- قطره چشمی: پزشک ممکن است یکی از انواع قطره های چشمی را برای کمک به ترمیم چشم تجویز کند
- چسب چشم: احتمال دارد پزشک از شما بخواهد چشم خود را بپوشانید تا استراحت کند
- عمل جراحی
چگونه می توان از بروز آسیب های چشمی جلوگیری کرد؟
شما می توانید با برنامه ریزی و استفاده از تجهیزات مناسب، از بروز بیشتر آسیب های چشمی جلوگیری کنید. برای جلوگیری از آسیب چشمی، نکات زیر را رعایت کنید:
- از عینک محافظ استفاده کنید: اگر فعالیت ها یا ورزش های خاص شما را در معرض خطر آسیب های چشمی قرار می دهند، حتما از عینک محافظ استفاده کنید. هنگام استفاده از مواد شیمیایی، باغبانی و استفاده از اره یا سایر ابزار برقی هم زدن عینک محافظ ضرورت دارد.
- مواد شیمیایی را در جای مناسب قرار دهید: مواد شوینده، پاک‌کننده، سفیدکننده و دیگر مواد شیمیایی را در دسترس کودکان قرار ندهید و هنگام استفاده از آن ها از چشمان خود محافظت کنید.
- هنگام آتش بازی مراقبت چشم های خود باشید: به خاطر داشته باشید که تنها بزرگسالان می توانند از لوازم آتش بازی استفاده کنند؛ برای این اقدام هم لازم است برچسب روی آنها را به دقت بخوانید و همیشه از عینک محافظ استفاده کنید.
- به هیچوجه با اشاره گرهای لیزری بازی نکنید: اشاره گرهای لیزری را به سمت چشم افراد نشانه نگیرید و اجازه ندهید کودکان با آنها بازی کنند.
جمع بندی
هر فردی در هر زمانی ممکن است دچار آسیب چشمی شود؛ بنابراین حتما در طول فعالیت ها یا ورزش های خطرناک از عینک محافظ استفاده کنید. اگر دچار یکی از انواع آسیب های چشمی شدید، چشم های خود را مالش ندهید و سعی نکنید جسم تیز را از درون چشم یا اطراف آن بیرون بیاورید. ما به شما توصیه می کنیم بلافاصله پس از آسیب، به چشم پزشک معتبر یا اورژانس چشم پزشکی مراجعه کنید زیرا برخی آسیب های چشمی می توانند باعث از دست دادن دائمی بینایی شوند.
