عمل تزریق روغن سیلیکون در چشم
انتشار: 1404/07/20
بروزرسانی: 1404/07/21
تزریق روغن سیلیکون در چشم یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های جراحی شبکیه است که در بیماران مبتلا به جداشدگی شدید شبکیه، پارگی‌های وسیع یا مشکلات پیچیده چشمی به کار می‌رود. هدف اصلی این روش، حفظ ساختار چشم، تثبیت شبکیه و جلوگیری از نابینایی است. روغن سیلیکون با ایجاد یک تکیه‌گاه داخلی، شبکیه را در جای خود ثابت نگه می‌دارد و امکان ترمیم بافت‌ها را فراهم می‌کند.
در این مقاله از کلینیک فوق تخصصی چشم نور همراه شما هستیم تا تمام نکات مهم درباره تزریق روغن سیلیکون، از جمله کاربردها، مراحل عمل، مراقبت‌ها، عوارض و نکات پیشگیری را بررسی کنیم. این مقاله به شما کمک می‌کند با دید تخصصی و علمی، بهترین تصمیم را درباره درمان شبکیه خود اتخاذ کنید.
تزریق روغن سیلیکون در چشم چیست؟
تزریق روغن سیلیکون در چشم یک روش جراحی تخصصی شبکیه است که برای بیماران با شرایط پیچیده شبکیه استفاده می‌شود. این روش معمولاً همراه با ویترکتومی (برداشت زجاجیه) انجام می‌شود و هدف آن، ایجاد حمایت داخلی طولانی‌مدت برای شبکیه است.
روغن سیلیکون شفاف و سبک است و با فشار ملایم خود، شبکیه را به دیواره پشت چشم می‌چسباند. این فرآیند باعث جلوگیری از جمع شدن مایع زیر شبکیه، تثبیت شبکیه و بهبود دید بیمار می‌شود. برخلاف گازهای جراحی که طی چند هفته جذب می‌شوند، روغن سیلیکون می‌تواند چندین ماه در چشم باقی بماند و برای شرایط پیچیده‌تر مناسب است.
این روش برای بیمارانی که درمان‌های ساده‌تر مانند تزریق گاز یا لیزر موفقیت‌آمیز نبوده‌اند، بهترین گزینه است و معمولاً توسط جراحان متخصص شبکیه با تجهیزات میکروسکوپی انجام می‌شود.
تزریق روغن سیلیکون در چشم چه زمانی انجام می‌گیرد؟
تزریق روغن سیلیکون زمانی توصیه می‌شود که شبکیه در معرض خطر جدی جداشدگی یا آسیب دائم قرار دارد. از جمله شرایطی که پزشک این روش را پیشنهاد می‌دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جداشدگی وسیع یا چند نقطه‌ای شبکیه
پارگی یا سوراخ وسیع شبکیه
خونریزی یا عفونت داخل چشم که مانع چسبندگی طبیعی شبکیه شده است
شکست درمان‌های قبلی مانند تزریق گاز یا لیزر
بیمارانی که قادر به رعایت وضعیت سر پس از تزریق گاز نیستند
زمان مناسب برای انجام این عمل با توجه به شدت آسیب، سلامت کلی چشم و شرایط عمومی بیمار توسط جراح متخصص تعیین می‌شود. انتخاب به موقع این روش می‌تواند احتمال موفقیت درمان و حفظ دید را به شکل قابل توجهی افزایش دهد.
تزریق روغن سیلیکون در چشم چگونه انجام می‌شود؟
تزریق روغن سیلیکون معمولاً با ویترکتومی همراه است و مراحل انجام آن به شکل زیر است:
آماده‌سازی چشم و بی‌حسی: چشم با قطره یا تزریق بی‌حسی آماده می‌شود تا بیمار هیچ دردی احساس نکند. در برخی موارد، بیهوشی عمومی نیز استفاده می‌شود.
ایجاد برش‌های کوچک در صلبیه: چند برش میلی‌متری برای ورود ابزارهای میکروسکوپی ایجاد می‌شود.
برداشت زجاجیه: زجاجیه آسیب‌دیده خارج می‌شود تا جراح به شبکیه دسترسی کامل داشته باشد.
ترمیم شبکیه: پارگی‌ها و سوراخ‌ها با استفاده از لیزر یا ابزار دقیق ترمیم می‌شوند.
تزریق روغن سیلیکون: روغن با ویسکوزیته مناسب تزریق می‌شود تا شبکیه ثابت بماند و از بازگشت جداشدگی جلوگیری شود.
پایان عمل و پانسمان: برش‌ها بسته شده و چشم پانسمان سبک دریافت می‌کند.
کاربرد روغن سیلیکون در چشم
روغن سیلیکون در چشم به عنوان یک تامپوناد داخلی استفاده می‌شود و نقش حمایتی بسیار مهمی در تثبیت شبکیه دارد. این ماده شفاف و سبک، پس از تزریق، شبکیه را در جای خود ثابت نگه می‌دارد و مانع جمع شدن مایع زیر شبکیه می‌شود، که این امر باعث می‌شود فرآیند چسبندگی طبیعی شبکیه به دیواره پشت چشم به طور مؤثر انجام شود. کاربرد روغن سیلیکون به ویژه در شرایطی است که شبکیه دچار پارگی وسیع یا جداشدگی شدید شده باشد و روش‌های ساده‌تر مانند تزریق گاز یا لیزر نتوانند به طور کامل آن را تثبیت کنند. همچنین در بیماران با محدودیت حرکتی یا کسانی که نمی‌توانند وضعیت سر خود را برای درمان گازی رعایت کنند، استفاده از روغن سیلیکون مزیت قابل توجهی دارد، زیرا نیاز به قرارگیری خاص سر ندارد و به حفظ دید نسبی کمک می‌کند. این کاربردها باعث شده است که روغن سیلیکون یکی از روش‌های اصلی در جراحی شبکیه‌های پیچیده و خطرناک به شمار رود.
نحوه تزریق روغن سیلیکون در چشم
تزریق روغن سیلیکون معمولاً در یک محیط استریل و همراه با ویترکتومی انجام می‌شود. ابتدا چشم با بی‌حسی موضعی یا در برخی موارد بیهوشی عمومی آماده می‌شود تا بیمار هیچ دردی احساس نکند. جراح با ایجاد چند برش کوچک در صلبیه، ابزارهای میکروسکوپی لازم برای برداشت زجاجیه و دسترسی به شبکیه را وارد چشم می‌کند. پس از خارج کردن زجاجیه آسیب‌دیده، شبکیه بررسی و هرگونه پارگی یا سوراخ با لیزر یا ابزارهای دقیق ترمیم می‌شود. سپس روغن سیلیکون با ویسکوزیته مناسب تزریق می‌شود تا شبکیه در جای خود ثابت باقی بماند و فشار داخلی چشم متعادل شود. در پایان، برش‌ها بسته شده و چشم پانسمان سبک دریافت می‌کند. دقت در هر مرحله بسیار حیاتی است؛ زیرا کوچک‌ترین خطا می‌تواند باعث بازگشت جداشدگی یا آسیب دائمی به شبکیه شود. استفاده از تجهیزات پیشرفته و میکروسکوپ‌های دقیق، میزان موفقیت و حفظ دید بیمار را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.
چه کسانی کاندیدای مناسب برای روغن سیلیکون چشم هستند
افرادی که بهترین کاندید برای تزریق روغن سیلیکون هستند، معمولاً شامل بیماران با شرایط پیچیده شبکیه می‌شوند. این افراد اغلب دچار جداشدگی شدید شبکیه، سوراخ‌های وسیع یا خونریزی داخلی شده‌اند و درمان‌های ساده مانند گاز یا لیزر نتوانسته‌اند مشکل را برطرف کنند. همچنین بیمارانی که قادر به رعایت وضعیت خاص سر پس از تزریق گاز نیستند، گزینه مناسبی برای روغن سیلیکون هستند، زیرا این روش محدودیت‌های حرکتی کمتری دارد. وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، گلوکوم یا التهاب مزمن چشم نیز باید قبل از عمل بررسی شود تا جراح بتواند برنامه درمانی مناسب را تعیین کند. انتخاب به موقع این روش و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل شانس موفقیت و حفظ بینایی را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و خطر بروز عوارض طولانی‌مدت را کاهش می‌دهد.
تفاوت تزریق گاز و روغن سیلیکون در درمان شبکیه چشم
تزریق گاز و روغن سیلیکون هر دو برای تثبیت شبکیه استفاده می‌شوند اما تفاوت‌های مهمی دارند. گاز معمولاً برای جداشدگی‌های ساده و محدود کاربرد دارد و به مرور جذب می‌شود، در حالی که روغن سیلیکون برای جداشدگی‌های پیچیده و پارگی‌های وسیع مناسب‌تر است و می‌تواند چندین ماه در چشم باقی بماند. علاوه بر این، درمان با گاز نیازمند قرارگیری سر در وضعیت خاص است تا گاز به طور صحیح فشار لازم را به شبکیه وارد کند، اما روغن سیلیکون معمولاً نیازی به چنین محدودیت حرکتی ندارد. از نظر بینایی، گاز باعث تاری دید موقت می‌شود، در حالی که روغن سیلیکون دید نسبی بیمار را حفظ می‌کند و در طول مدت درمان امکان فعالیت روزمره محدودتری برای بیمار ایجاد می‌کند. به همین دلیل انتخاب بین گاز و روغن سیلیکون باید بر اساس شدت آسیب، شرایط بیمار و نظر جراح متخصص صورت گیرد.
مدت ماندگاری روغن سیلیکون در چشم
روغن سیلیکون پس از تزریق می‌تواند به مدت چندین ماه تا حدود شش ماه در چشم باقی بماند. مدت زمان دقیق ماندگاری به نوع روغن، شدت آسیب شبکیه و نظر جراح بستگی دارد. در برخی موارد خاص، پزشک ممکن است برای حفظ تثبیت شبکیه، روغن را مدت طولانی‌تری در چشم نگه دارد، اما این کار نیازمند کنترل منظم فشار داخل چشم و بررسی سلامت قرنیه است، زیرا ماندگاری طولانی می‌تواند باعث آب مروارید، افزایش فشار چشم و تغییر کیفیت بینایی شود. پیگیری‌های منظم پس از عمل اهمیت زیادی دارند تا هرگونه عارضه زود تشخیص داده شود و اقدامات پیشگیرانه صورت گیرد. بنابراین بیمار باید تحت نظر پزشک متخصص قرار گیرد و زمان تخلیه روغن به دقت برنامه‌ریزی شود تا هم ایمنی چشم حفظ شود و هم نتایج درمان بهینه باشد.
مراقبت‌های بعد از تزریق روغن سیلیکون در چشم
پس از تزریق روغن سیلیکون، مراقبت‌های دقیق و منظم نقش حیاتی در موفقیت درمان دارند. بیماران باید از فشار دادن یا مالش چشم خودداری کنند و فعالیت‌های سنگین، خم شدن شدید یا ورزش‌های پرتحرک را به مدت چند هفته محدود کنند. استفاده منظم از قطره‌های آنتی‌بیوتیک و ضد التهاب طبق دستور پزشک الزامی است تا از التهاب و عفونت جلوگیری شود. همچنین، تمیز نگه داشتن چشم و پرهیز از تماس با آب آلوده یا محیط‌های غبارآلود، بخش مهمی از مراقبت پس از عمل است. کنترل منظم فشار داخل چشم و حضور در ویزیت‌های دوره‌ای باعث می‌شود هرگونه مشکل احتمالی در مراحل اولیه شناسایی و درمان شود. رعایت دقیق این نکات نه تنها شانس موفقیت عمل را افزایش می‌دهد، بلکه به بهبود سریع‌تر دید و کاهش ریسک عوارض طولانی‌مدت کمک می‌کند.
عوارض احتمالی تزریق روغن سیلیکون در چشم
تزریق روغن سیلیکون، مانند هر عمل جراحی دیگر، ممکن است با عوارضی همراه باشد، اگرچه با انجام عمل توسط جراح متخصص و رعایت مراقبت‌ها، این عوارض به حداقل می‌رسند. برخی از عوارض شایع شامل افزایش فشار داخل چشم، التهاب مزمن، آسیب به قرنیه و آب مروارید هستند. در برخی بیماران نیز ممکن است تاری دید یا اعوجاج بینایی موقت ایجاد شود. همچنین، اگر روغن بیش از حد طولانی در چشم باقی بماند، احتمال بروز عوارض ثانویه افزایش می‌یابد. تشخیص زودهنگام و پیگیری منظم توسط پزشک متخصص شبکیه، نقش مهمی در پیشگیری از آسیب‌های دائمی دارد. به همین دلیل انتخاب کلینیک معتبر و جراح باتجربه، مانند کلینیک نور، در کاهش عوارض و تضمین موفقیت درمان اهمیت ویژه‌ای دارد.
روش تخلیه روغن سیلیکون از چشم
پس از تثبیت شبکیه و پایان دوره درمان، روغن سیلیکون باید تخلیه شود تا از عوارض طولانی‌مدت جلوگیری شود. این فرآیند معمولاً به صورت سرپایی و با استفاده از ویترکتومی کوتاه انجام می‌شود. جراح برش‌های ریز قبلی را باز کرده و روغن را خارج می‌کند، سپس مایع فیزیولوژیک جایگزین روغن می‌شود تا فشار داخلی چشم متعادل باقی بماند. تخلیه روغن نیازمند دقت بالاست تا شبکیه در حین خارج کردن آسیب نبیند و دید بیمار حفظ شود. پس از تخلیه، پیگیری منظم و کنترل فشار چشم اهمیت ویژه‌ای دارد تا از بازگشت جداشدگی شبکیه یا بروز عوارض جلوگیری شود. انجام این فرآیند توسط جراح متخصص و در کلینیک مجهز، مانند کلینیک نور، باعث می‌شود نتایج درمان پایدار و دید بیمار بهینه باقی بماند.
مزایا و معایب تزریق روغن سیلیکون در مقایسه با سایر روش‌های درمان
تزریق روغن سیلیکون یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های درمان شبکیه محسوب می‌شود و برای جداشدگی‌های پیچیده و پارگی‌های وسیع شبکیه استفاده می‌شود. این روش مزایای زیادی دارد، از جمله تثبیت بلندمدت شبکیه، کاهش خطر بازگشت جداشدگی، مناسب بودن برای بیمارانی که نمی‌توانند وضعیت سر خود را پس از تزریق گاز رعایت کنند و حفظ دید نسبی در طول دوره درمان. با این حال، معایبی نیز دارد؛ افزایش فشار داخل چشم، التهاب مزمن، بروز آب مروارید و احتمال آسیب قرنیه از مهم‌ترین آن‌ها هستند. در مقایسه با روش‌های جایگزین مانند تزریق گاز یا لیزر، روغن سیلیکون برای موارد پیچیده مناسب‌تر است، اما نیازمند مهارت بالا و تجهیزات تخصصی است. بنابراین انتخاب روش درمان باید با توجه به شدت آسیب شبکیه و شرایط بیمار انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.
علائم هشداردهنده که پس از تزریق روغن سیلیکون جدی باید گرفته شود
پس از تزریق روغن سیلیکون، تشخیص زودهنگام علائم هشداردهنده اهمیت بالایی دارد. درد ناگهانی یا شدید چشم، کاهش ناگهانی بینایی، قرمزی یا تورم چشم، ترشح غیرعادی و حساسیت شدید به نور از مهم‌ترین این علائم هستند. همچنین افزایش فشار داخل چشم ممکن است بدون درد شدید رخ دهد و به آسیب طولانی‌مدت عصب بینایی منجر شود، بنابراین کنترل منظم فشار چشم ضروری است. خونریزی، التهاب یا عفونت نیز ممکن است باعث تاری دید و ناراحتی شود. حضور منظم در ویزیت‌های دوره‌ای و پیگیری توصیه‌های پزشک می‌تواند خطر بروز عوارض جدی را کاهش دهد. آگاهی بیمار و همراهان او از این علائم، عامل کلیدی در پیشگیری از مشکلات دائمی بینایی است.
آیا روغن سیلیکون روی بینایی اثر دارد
وجود روغن سیلیکون در چشم ممکن است باعث تغییر موقت کیفیت بینایی شود. بیماران اغلب تاری دید، اعوجاج یا کاهش وضوح بینایی را تجربه می‌کنند، که ناشی از انعکاس نور توسط روغن و تغییر مسیر رسیدن نور به شبکیه است. با این حال، این اثر معمولاً موقتی است و پس از تخلیه روغن و تثبیت شبکیه، بینایی به حالت طبیعی بازمی‌گردد. دید نسبی در طول دوره درمان حفظ می‌شود و بیمار می‌تواند فعالیت‌های سبک روزانه داشته باشد. در برخی موارد، نیاز به اصلاح بینایی با عینک موقت وجود دارد. رعایت مراقبت‌ها و پیگیری منظم توسط پزشک، نقش مهمی در بهبود بینایی و کاهش عوارض طولانی‌مدت دارد.
بهترین زمان برای خارج کردن روغن سیلیکون از چشم
تخلیه روغن سیلیکون معمولاً بین سه تا شش ماه پس از تزریق انجام می‌شود، اما زمان دقیق به نظر جراح، شدت آسیب شبکیه و روند ترمیم بستگی دارد. خارج نکردن روغن در زمان مناسب می‌تواند باعث افزایش فشار داخل چشم، آسیب قرنیه و تغییر کیفیت بینایی شود. فرآیند تخلیه با ویترکتومی سرپایی انجام شده و مایع فیزیولوژیک جایگزین روغن می‌شود تا فشار داخلی چشم متعادل باقی بماند. پیگیری منظم پس از تخلیه برای اطمینان از عدم بازگشت جداشدگی شبکیه و پیشگیری از عوارض اهمیت دارد. برنامه‌ریزی دقیق زمان تخلیه، کلید حفظ دید و بهبود نتایج درمان است.
بهترین مرکز تخصصی برای تزریق روغن سیلیکون
تزریق روغن سیلیکون نیازمند تخصص بالای جراح شبکیه و تجهیزات پیشرفته است. کلینیک فوق تخصصی چشم نور با تیم جراحی مجرب و تکنولوژی روز، بهترین گزینه برای انجام این عمل است. این کلینیک تجربه موفق در درمان جداشدگی‌های پیچیده شبکیه دارد و مراقبت‌های پس از عمل و پیگیری منظم، تضمین‌کننده موفقیت درمان و حفظ کیفیت بینایی است. آموزش بیمار درباره مراقبت‌ها، تشخیص علائم هشداردهنده و زمان تخلیه روغن نیز در این مرکز انجام می‌شود. انتخاب کلینیک معتبر مانند کلینیک نور، اطمینان و آرامش خاطر برای بیمار و بهترین نتایج درمانی را فراهم می‌کند
نتیجه‌گیری
تزریق روغن سیلیکون در چشم یکی از پیشرفته‌ترین و مؤثرترین روش‌های درمان شبکیه است که به ویژه برای بیمارانی با جداشدگی شدید، پارگی وسیع یا شرایط پیچیده شبکیه توصیه می‌شود. این روش با ایجاد حمایت داخلی طولانی‌مدت، تثبیت شبکیه و حفظ دید نسبی، شانس موفقیت درمان و جلوگیری از نابینایی را افزایش می‌دهد. با این حال، موفقیت عمل وابسته به انتخاب مرکز تخصصی، مهارت جراح و رعایت مراقبت‌های پس از عمل است. کلینیک فوق تخصصی چشم نور با تیم مجرب و تجهیزات پیشرفته، خدماتی جامع برای انجام این عمل و پیگیری پس از تزریق ارائه می‌دهد. آگاهی بیمار از مراقبت‌ها و علائم هشداردهنده نیز نقش کلیدی در پیشگیری از عوارض و حفظ کیفیت بینایی دارد.
سوالات متداول
1. مزایا و معایب تزریق روغن سیلیکون در مقایسه با سایر روش‌ها چیست؟
تزریق روغن سیلیکون مزایایی مانند تثبیت بلندمدت شبکیه، کاهش خطر بازگشت جداشدگی و مناسب بودن برای پارگی‌های وسیع شبکیه دارد. برخلاف تزریق گاز، نیاز به رعایت موقعیت خاص سر ندارد و دید نسبی بیمار حفظ می‌شود. معایب آن شامل افزایش فشار داخل چشم، التهاب مزمن و احتمال بروز آب مروارید است. برای جداشدگی‌های ساده، روش‌های کمتر تهاجمی ممکن است گزینه مناسب‌تری باشند. تصمیم‌گیری نهایی باید با توجه به شدت آسیب شبکیه، شرایط بیمار و تجربه جراح انجام شود تا بهترین نتیجه درمانی حاصل شود.
2. علائم هشداردهنده پس از تزریق روغن سیلیکون کدام‌اند؟
علائم هشداردهنده شامل درد ناگهانی یا شدید، کاهش بینایی، تورم یا قرمزی چشم، ترشح غیرعادی و حساسیت به نور است. همچنین افزایش فشار داخل چشم ممکن است بدون درد شدید ایجاد شود و به آسیب عصب بینایی منجر شود. مشاهده هر یک از این علائم نیازمند مراجعه فوری به جراح است. کنترل منظم فشار چشم، رعایت مراقبت‌های پس از عمل و حضور در ویزیت‌های دوره‌ای از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه محسوب می‌شوند. آگاهی بیمار از این علائم نقش کلیدی در پیشگیری از بروز عوارض جدی دارد.
3. آیا روغن سیلیکون روی بینایی اثر دارد؟
وجود روغن سیلیکون در چشم معمولاً باعث تغییر موقت بینایی می‌شود، شامل تاری دید، اعوجاج یا کاهش وضوح دید. این تغییرات ناشی از انعکاس نور توسط روغن و مسیر رسیدن نور به شبکیه است. دید نسبی در طول دوره درمان حفظ می‌شود و بیمار می‌تواند فعالیت‌های سبک روزانه داشته باشد. پس از تخلیه روغن و تثبیت شبکیه، بینایی به حالت طبیعی باز می‌گردد. رعایت مراقبت‌ها و پیگیری منظم پزشک باعث کاهش عوارض طولانی‌مدت و حفظ کیفیت بینایی می‌شود..
