تاثیر سیگار بر بینایی

مصرف دخانیات ارتباط مستقیمی با بسیاری از عوامل آسیب رسان به سلامتی از جمله فشار خون بالا، بیماری قلبی و سرطان دارد. مصرف دخانیات با بیماری های خاص چشم نیز مرتبط است. در ادامه بر بررسی اثر دود سیگار و سایر دخانیات بر بینایی میپردازیم.

مصرف دخانیات چگونه بر چشم ها تاثیر می گذارد؟

هر سال میلیارد ها تومان صرف واردات، تولید و استعمال دخانیات شده و از سوی دیگر سالانه حدود ۵۵هزار مرگ به دلیل مصرف فرآورده های دخانی در کشور اتفاق می افتد. همچنین دود ناشی از سوختن مواد دخانی حاوی ۴ هزار ماده سمی می باشد که سرطان زایی ۱۲ ماده ثابت شده است. متاسفانه هر ۶ ثانیه یک نفر در جهان و هر ۱۰ دقیقه یک نفر در ایران به دلیل استعمال دخانیات جان خود را از دست می دهد. دستگاه بینایی انسان پس از دستگاه تنفسی و گوارشی، سومین ارگان بدن است که در اثر استعمال دخانیات دچار آسیب های جدی و بعضاً غیرقابل جبران می شود.

افراد سیگاری با افزایش خطر ابتلا به آب مروارید یعنی کدر شدن عدسی چشم  که به طور طبیعی شفاف است مواجه می شوند. آب مروارید مشکلات متنوعی برای دید ایجاد میکنداز جمله دید دور تار، حساسیت به نور، کاهش کنتراست و دشواری در دیدن رنگ ها. وقتی که عینک یا ذره بین برای کسی که مبتلا به آب مروارید است کارآمد نباشد یا وقتی که آب مروارید در هر دو چشم ایجاد شود، جراحی تنها گزینه­ ی باقی مانده است.

مصرف دخانیات یکی از عوامل خطر قابل پیشگیری در مورد زوال نقطه زرد ناشی از سن (دژنرسانس ماکولا) (AMD) است. تحقیقات نشان داده است که سیگاری ها و کسانی که قبلا دخانیات مصرف می کردند نسبت به کسی که هرگز سیگار نکشیده است از نظر ابتلا به AMD، با خطر بیشتری مواجه هستند.

AMD دو شکل دارد: AMD خشک (آتروفیک یا بدون عروق سازی جدید)  و AMD خیس (اگزوداتیو یا با عروق سازی جدید).

در AMD خشک، شبکیه به تدریج نازک می شود. هیچ درمان تایید شده ای برای این نوع زوال وجود ندارد. در AMD خیس، عروق خونی جدید در شبکیه رشد می کنند و باعث نشت خون یا مایع می شوند و به ماکولا که بخشی از شبکیه است که مسوول دید مرکزی شما است، آسیب می زنند. در حال حاضر دو نوع درمان برای اشکال خاص AMD خیس در دسترس هستند که عبارتند از جراحی لیزر استاندارد و درمان فوتودینامیک و هر دوی این درمان ها می توانند بیماری را تثبیت کنند.

برخی تحقیقات در افرادی که سطح قند خون شان بالا است نشان می دهند که مصرف دخانیات با رتینوپاتی دیابتی یا آسیب به عروق خونی در شبکیه مرتبط  است.

عصب بینایی نسبت به آسیب های ناشی از مصرف دخانیات حساس است. افرادی که رژیم غذایی بدی دارند و به شدت سیگار می شکند یا مقدار زیادی الکل می نوشند در معرض خطر از دست دادن بینایی مرتبط با عصب بینایی (آمبلیوپیا تنباکو-الکل) قرار می گیرند. برخی مشکلات عصب بینایی به صورت ارثی در خانواده ها (نوروپاتی بینایی ارثی) ایجاد می شوند. افرادی که این شرایط را دارند و سیگار می کشند، در معرض خطر بیشتری برای از دست دادن بینایی شان هستند. در برخی از بیماران تیروییدی (بیماری گریوز) که چشم آنها درگیر شده است، مصرف دخانیات می تواند باعث بدتر شدن وضعیت چشم و احتمالا از دست رفتن بینایی شود.

افرادی که اشک کافی برای روان شدن چشم ها تولید نمی کنند به بیماری خشکی چشم مبتلا هستند. مصرف دخانیات در این افراد باعث تحریک و بروز نشانه های خراشیدگی، سوزش یا احساس جسم خارجی در چشم و اشک زیاد ناشی از تحریک می شود.

مصرف دخانیات چگونه بر سلامتی چشم جنین/نوزاد اثر می گذارد؟

تحقیقات رابطه قوی بین مصرف دخانیات در بارداری و خطر مننژیت تهاجمی در دوران کودکی را نشان داده اند. خطر منژیت در کودکانی که مادرشان هنگام بارداری سیگار کشیده اند، پنج برابر بیشتر از کودکان دیگر است. مننژیت در کودکان علاوه بر مشکلات سلامت جدی می تواند باعث التهاب قرنیه و بیماری چشم صورتی شود. مصرف دخانیات در بارداری با وزن کم بچه و تولد پیشرس نیز مرتبط است. نکته آخر اینکه اکسیژن درمانی که برای تداوم زندگی نوزادان نارس استفاده می شود می تواند باعث رتینوپاتی ناشی از نارس بودن، کاهش دایمی بینایی یا کوری شود.

منابع حمایتی برای ترک دخانیات

سازمان های مردمی متعددی برای ترک دخانیات وجود دارند. انجمن سرطان آمریکا (ACS) کلاس های ترک سیگار را در کل آمریکا ارائه می کند. با ACS در  ۱-۸۰۰-ACS-۲۳۴۵ یا به صورت آنلاین در www.cancer.org تماس بگیرید تا نزدیک ترین دفتر را پیدا کنید.

عوارض مخرب دود سیگار بر چشم 

• دود سیگار با تأثیرگذاری منفی بر سلول ‌های شبکیه چشم موجب کاهش بینایی و بروز پیرچشمی زود هنگام، در افراد سیگاری می ‌شود.
• دود سیگار حاوی مواد مضر و آسیب رسانی مانند قطران و مونواکسیدکربن است که علاوه بر عوارضی چون سرطان ریه، سرطان دندان، سرطان چشم و پروستات، سلامت چشم ها را نیز تهدید می کند.
• دود سیگار و تنباکو، ریسک فاکتور شناخته شده در بسیاری از بیماری های زنان و مردان نظیر بیماری ‌های قلبی عروقی و تنفسی نقش دارد. 
• همچنین ثابت‌ شده که سیگار و قلیان در بسیاری از بیماری های شایع و وخیم چشمی مانند ماکولا (تباهی لکه زرد وابسته به سن)، آب سیاه، آب مروارید و تنبلی چشم به عنوان عامل خطرساز محسوب می شود. نکته مهم آن که بسیاری از این بیماری ‌ها منجر به کاهش غیر قابل برگشت بینایی می‌ شوند.

بهترین راه برای کاهش عوارض بینایی ناشی از سیگار و قلیان، ترک کردن آنها و عدم استفاده از هرگونه ماده دخانی و مخدر است زیرا برای درمان عوارض چشمی ناشی از دود سیگار در افراد سیگاری، محدودیت وجود دارد؛ چرا که داروهای موجود، با نیکوتین خون افراد سیگاری واکنش نشان داده و موجب سرطان ریه می شود.