تاثیر ضربه های چشمی بر بینایی کودکان

ضربه ها انواع مختلفی دارند؛ برخی از آنها می توانند بدون صدمه باشند، بعضی ها هم منجر به آسیب های شدید و حتی تخلیه چشم می شوند. 

هر ضربه شدیدی می تواند چنین اثری داشته باشد، ضربه ها در بعضی موارد باعث خونریزی شده و حتی باعث پارگی شبکیه و عنبیه به شکل حاد را به دنبال دارند و در مواردی باعث ابتلا به آب مروارید زودرس می شوند. این ضربات گاهی موجب کنده شدن عدسی نیز شده و به حدقه چشم یا بافت استخوانی عضلات چشمی آسیب جدی وارد می کند. 

منابع تولید ضربه هم متنوع است و از یک زمین خوردن ساده در خانه تکانی شروع شده و به نزاع، تصادفات رانندگی و حتی مسائل چهارشنبه آخر سال هم می رسد. اگر ضربه به بافت عضلات و استخوان ها آسیب وارد کند، اثر خود را با کبودی دور چشم نشان می دهد و استخوان ها دردناک می شوند. در بعضی موارد هم عارضه دوبینی، انحراف چشم و حتی بروز نابینایی کامل دور از انتظار نیست. 

متأسفانه در روزهای پایانی سال، حوادث چشمی بیشتر می شود و در اغلب موارد باید این بیماران به صورت اورژانسی درمان شوند؛ یعنی در چنین مواردی باید بیمار خیلی سریع به مرکز چشم پزشکی منتقل گردد تا از بروز عوارض بیشتر جلوگیری شود. فاصله زمانی وارد شدن ضربه تا رسیدن به اورژانس، در روند بهبودی بسیار مهم است چرا که اغلب ضربه های چشمی، التهاب ایجاد می کنند و این التهاب باعث چسبندگی عنبیه به عدسی و باقی ماندن خونریزی و بالا رفتن فشار و در نتیجه بروز آب سیاه وابسته به ضربه می شود.

بیشتر بخوانید: نکاتی در خصوص حوادث چهارشنبه سوری

تروماها (ضربه های) چشمی کودکان نگرانی های زیادی برای بیشتر خانواده ها به دنبال دارد. برخی در این شرایط به تجربیات شخصی خود یا توصیه دیگران رجوع می کنند و البته عده قلیلی هم آن را نادیده می گیرند به این امید که به مرور زمان بهبودی حاصل می شود. نکته حائز اهمیت این است که تروما و آسیب های چشمی حتی اگر خیلی سطحی باشد باز هم باید مهم تلقی شده، برای درمان آنها به چشم پزشک مراجعه شود. «دکتر هیوا پارسافر» جراح و متخصص چشم پزشکی در این باره بیشتر توضیح می دهد. 

ترومای چشم و صورت در بچه ها شیوع زیادی دارد. در خردسالان و کودکان این مسئله بیشتر مشاهده می شود. دلیل آن هم آگاهی کمتر و ناتوانی بچه ها برای  مقابله با حوادث خطرساز است.

به همین علت و به سبب سن پایین و در حال رشد بودن بچه‍ ها، حفاظت از چشم های شان اهمیت فراوانی دارد. باید به این نکته هم اشاره کنم که برخی تروماهای چشمی روی بینایی دراز مدت کودکان اثر گذاشته و عواقب سخت و گاه جبران ناپذیری به جا می گذارند.

بشتر بخوانید:  مراقبت های چشمی کودکان

شاید بپرسید چرا برخی افراد پس از ترومای چشم، فرزند خود را نزد چشم پزشک نمی برند؟ در پاسخ باید گفت، این مسئله دلایل مختلفی دارد؛ یکی از این موارد گزارش کمتری است که کودک به دلیل سطح پایین آگاهی نسبت به حادثه، به والدین خود می دهد. دلیل دیگر ترس کودکان از ابراز کردن چنین مسئله ای است. همچنین شوک ناشی از حادثه نیز باعث می شود کودک از ابراز حقیقت خودداری کند. نکته بعدی واکنش والدین نسبت به ضربه های چشمی است. گاهی آنها با مراجعه به چشم پزشک هم سابقه ضربه را کامل بیان نمی کنند و اظهار می دارند که وسیله با چشم تماس نداشته در حالی که اثر برخورد کاملاً مشهود است. اغلب والدین به دلیل ترس از محکوم شدن به نگه داری غلط از فرزند این کار را انجام می دهند و واقعیت را انکار می کنند. البته اکثر والدین به دلیل آشنایی با حساسیت تروماهای چشم و صورت، پس از بروز حادثه بلافاصله به پزشک مراجعه می کنند و شرح مناسبی از ماجرا ارائه می دهند. 

شواهد نشان می دهد اکثر تروماهای چشم کودکان، هنگام بازی با اجسام تیز اتفاق می افتد یا وقتی که بچه می خواهد تجربه بزرگ سالان را ذر هنگام کار با وسایلی مانند پیچ گوشتی تکرار کند.

موارد دیگر ضربه ها آنهایی هستند که باعث خراش قرنیه می شوند. بیشتر مواقع این حالت در هنگام بازی و در اثر تماس ناخن بچه ها با چشم های خود یا هم بازی های شان روی می دهد. این تروما هر چند که به سادگی درمان می شود اما بسیار دردناک است و به همین دلیل والدین بلافاصله به مرکز درمانی مراجعه می کنند.

نکته مهم این است که اگر خاک یا مواد شیمیایی به چشم نفوذ نکرده باشد باید از شست و شوی محل ضربه خودداری شود. یادتان باشد فقط هنگام تماس چشم با مواد شیمیایی مانند اسید، باز و عطرها، باید چشم را با آب فراوان شست و شو داد، در غیر این صورت باید از شستن چشم خودداری کرد. علت هم این است که در شست وشو امکان ابتلا چشم به عفونت بالا می رود. 

در جمع بندی این موضوع باید گفت: هنگام بروز تروماهای چشمی باید بلافاصله به چشم پزشک مراجعه کرد و نباید به تجربه های شخصی یا توصیه ها اکتفا شود. بسیاری از مسایل و مشکلات چشمی شاید در نگاه افراد غیر متخصص یک قرمزی ساده به نظر بیایند در صورتی که تشخیص واقعی فقط توسط متخصص امکان پذیر است.  

اگر تروما باعث خراش قرنیه شود آنتی بیوتیک تجویز شده و در عین حال برای مدتی بیمار از شست وشوی چشم ها منع می شود. این نکته را هم باید اضافه کنم که تا بهبودی کامل، پیگیری روزانه و مراجعه به چشم پزشک بین 3 الی 5 روز توصیه می گردد.

کنترل تحرک کودکان سخت است. باید از راه های دیگری مثل بازی های فکری یا پخش فیلم یا خواندن کتاب این کار را انجام دهیم تا بتوانیم از رفتارهای خشن یا بازی­ های خطرناک پیشگیری کنیم. اگر به هر دلیل فرزند شما دچار ضربه چشمی شد او را بلافاصله به مرکز درمانی برسانید و در نهایت برای اقدامات تشخیصی به چشم­ پزشک مراجعه کنید. پس از حصول اطمینان از وضعیت عمومی چشم ­ها لازم است والدین کودک را به­ طور روزانه یا در فواصل نزدیک برای کنترل میزان خونریزی احتمالی داخل چشم و کنترل فشار چشم به کلینیک بیاورند تا معاینه ­ها تکرار و در صورت نیاز داروی مناسب تجویز شود.

بارها توصیه کرده و بازهم تکرار می ­کنیم، بهتر است در ترومای چشم کودکان از ابتدا کمپرس سرد گذاشته نشود زیرا احتمال آسیب دیدگی بافت­ ها وجود دارد.